Được tìm thấy lần đầu tiên tại khu vực núi Ngọc Linh (Việt Nam), sâm Ngọc Linh là loại nhân sâm thứ 20 trên toàn thế giới, đặc biệt quý hiếm, chưa từng xuất hiện tại bất cứ nơi nào khác. Sâm Ngọc Linh có tác dụng rất tốt đối với sức khỏe con người, với hàm lượng saponin cao gấp đôi nhân sâm Hàn Quốc. 

Nguồn gốc Quốc bảo sâm Ngọc Linh

Từ thông tin lưu truyền trong cộng đồng các dân tộc thiểu số Quảng Nam, Kon Tum về một loại củ quý hiếm trên núi Ngọc Linh có tác dụng tốt đối với sức khỏe con người, và do nhu cầu của kháng chiến đã khiến ngành dược khu Trung Trung Bộ quyết phải tìm ra cây sâm chi Panax tại miền Trung, mặc dù trước đó nhiều nhà khoa học cho rằng chi Panax chỉ có ở miền Bắc.

A picture containing plant, vegetable Description automatically generated

Sâm Ngọc Linh là loại nhân sâm quý hiếm và chưa từng xuất hiện ở bất cứ đâu trên thế giới

Năm 1973, khu Y tế Trung Trung Bộ cử một đoàn chuyên gia lên núi Ngọc Linh. Sau nhiều ngày vượt suối băng rừng, đến 9 giờ sáng ngày 19 tháng 03 năm 1973, ở độ cao 1.800 mét so với mặt biển, đoàn đã phát hiện hai cây sâm đầu tiên và ngay buổi chiều cùng ngày đã phát hiện được một vùng sâm rộng lớn thuộc phía Tây núi Ngọc Linh. Sau 15 ngày nghiên cứu toàn diện về hình thái, sinh thái, quần thể, quần lạc, phân bố, di cư và phát tán, dược sĩ Đào Kim Long đã xác định núi Ngọc Linh là quê hương của cây sâm mới, đặc biệt quý hiếm, chưa từng xuất hiện tại bất cứ nơi nào khác trên thế giới. Đây được xem là một phát hiện quan trọng, có giá trị cống hiến cho khoa học.

Sâm Ngọc Linh có tác dụng “thần kỳ” như thế nào?

Sâm Ngọc Linh sau khi được phát hiện tại vùng núi Ngọc Linh (Việt Nam) được có  tên khoa học là Panax Vietnamensis, hay còn gọi là sâm Việt Nam, sâm Khu Năm (sâm K5). Theo kết quả nghiên cứu từ năm 1978 của Bộ Y Tế Việt Nam, phần thân rễ của cây sâm Ngọc Linh Việt Nam chứa 52 hợp chất saponin có cấu trúc hóa học đã biết và 24 saponin có cấu trúc mới không có trong các loại sâm khác, trong khi sâm Triều Tiên cũng chỉ có khoảng 25 saponin. Như vậy, sâm Ngọc Linh là một trong những loại sâm có hàm lượng saponin nhiều nhất, tương tự một số cây sâm quý đã từng được nghiên cứu sử dụng từ lâu trên thế giới.

Theo tiến sĩ Nguyễn Bá Hoạt, Phó viện trưởng Viện Dược liệu Việt Nam, những kết quả nghiên cứu dược lý thực nghiệm sâm Ngọc Linh có tác dụng chống stress vật lý, stress tâm lý và trầm cảm, kích thích hệ miễn dịch, chống oxy hóa, lão hóa, phòng chống ung thư, bảo vệ tế bào gan.

Nghiên cứu dược lý lâm sàng về công dụng của sâm Ngọc Linh cũng cho kết quả tốt. Sâm Ngọc Linh có tác dụng tích cực, giúp bệnh nhân ăn ngon, ngủ tốt, lên cân, tăng thị lực, hoạt động trí tuệ và thể lực cải thiện, gia tăng sức đề kháng, cải thiện các trường hợp suy nhược thần kinh và suy nhược sinh dục, nâng cao huyết áp ở người bị huyết áp thấp. Ngoài ra sâm Ngọc Linh có tác dụng hiệp lực tốt với thuốc kháng sinh, thuốc trị bệnh tiểu đường.

Bên cạnh đó, trước khi có những nghiên cứu khoa học về tác dụng đối với sức khỏe của sâm Ngọc Linh, sâm Ngọc Linh có tác dụng cầm máu, lành vết thương, làm thuốc bổ, trị sốt rét, đau bụng và đã được các dân tộc thiểu số Việt Nam, như người Xê Đăng, dùng như một loại thuốc trong những bài thuốc cổ truyền.

Phân biệt sâm Ngọc Linh chất lượng như thế nào?

Sâm Ngọc Linh mọc dưới tán rừng ẩm, nhiều mùn, thích hợp với nhiệt độ ban ngày từ 20 °C-25 °C, ban đêm 15 °C-18 °C, sâm Ngọc Linh có thể sống rất lâu, thậm chí trên 100 năm, sinh trưởng khá chậm.

Bộ phận dùng làm thuốc chủ yếu là thân rễ, củ và ngoài ra cũng có thể dùng lá và rễ con. Vào đầu tháng 1 hàng năm, sâm xuất hiện chồi mới sau mùa ngủ đông, thân khí sinh lớn dần lên thành cây sâm trưởng thành có 1 tán hoa. Từ tháng 4 đến tháng 6, cây nở hoa và kết quả. Tháng 7 bắt đầu có quả chín và kéo dài đến tháng 9. Cuối tháng 10, phần thân khí sinh tàn lụi dần, lá rụng, để lại một vết sẹo ở đầu củ sâm và cây bắt đầu giai đoạn ngủ đông hết tháng 12.

Chính căn cứ vào vết sẹo trên đầu củ mỗi mùa đông đến mà người ta có thể nhận biết cây sâm bao nhiêu tuổi, phải ít nhất 3 năm tuổi tức trên củ có một sẹo (sau 3 năm đầu sâm chỉ rụng một lá) mới có thể khai thác, khuyến cáo là trên 5 năm tuổi. Mùa đông cũng là mùa thu hoạch tốt nhất phần thân rễ của sâm.

Do vậy, để lựa chọn những củ sâm Ngọc Linh đầy đủ dưỡng chất để phát huy tác dụng cao nhất, quý vị nên dành thời gian quan sát và tìm hiểu trước khi dùng. Thị trường Việt Nam hiện có rất nhiều doanh nghiệp bán các sản phẩm thương hiệu sâm Ngọc Linh. Quý vị nên lựa chọn những đơn vị kết hợp cả trồng và phân phối để đảm bảo về chất lượng, nguồn gốc sâm Ngọc Linh sử dụng.